حسام حسین پور: اگر واقعا می‌خواهید دیگران را وارد دعوا کنید، سعی کنید به آنها بگویید آرام باشند. به‌عنوان کسی که از این کلمات استفاده میکند باید بدانید که این عبارات به‌ندرت تأثیری را که انتظار دارید می‌گذارند. بلکه عباراتی مانند «آرام باش» یا «خون‌سرد باش» معمولا باعث می‌شوند فرد مقابل حتی عصبانی‌تر، درمانده‌تر و ناراحت‌تر شود؛ به‌ویژه زمانی که احساسات از قبل به‌شدت برانگیخته شده‌اند. درست شبیه رفتارهای آزاردهنده‌ای که در حین دعوا انجام می‌شوند، مانند چشم‌چرخاندن، غرزدن و طفره رفتن، برخی از کلمات نیز می‌توانند خیلی سریع گفت‌وگویی سازنده را به یک دعوای تمام‌عیار تبدیل کنند. در ادامه، این مقاله، ۷ عبارتی را که درمانگرها معتقدند هرگز نباید در دعوا با شریک زندگی، دوست، اعضای خانواده یا هر کس دیگری به‌کار ببرید، بیان می‌کنیم.
* تو هرگز… یا تو همیشه…
این عبارات «همه» یا «هیچ» معمولا به‌شدت اغراق‌شده هستند و برای اشاره به نکته‌ای یا شنیدن اجباری یک پاسخ احساسی به‌کار می‌روند، اما این عبارات معمولا دقیق و منصفانه نیستند (برای مثال «تو هرگز به حرف من گوش نمی‌‌دهی!») و می‌توانند باعث شوند شریک شما در بحث، حالت تدافعی به خود بگیرد. درنتیجه پیام واقعی که قصد انتقالش را داشتید گم می‌شود و طرف مقابل تمرکزش را صرف این میکند که ثابت کند شما اشتباه می‌کنید. به‌این‌ترتیب، وارد مکالمه یا استدلال‌هایی می‌شوید که به هیچ‌جا نمی‌رسند.
«به‌جای این کار به‌طور دقیق و مشخص بگویید چه چیزی شما را آزار می‌دهد. از عبارتی که با «من» شروع می‌شود استفاده کنید و شواهد کافی برای حرف‌هایتان فراهم کنید. برای مثال «من دیروز که از تو خواستم پیش از رسیدن بچه‌های شرکت وسایلت را جمع کنی و تو توجهی به حرفم نکردی احساس کردم برای من احترامی قائل نیستی. دفعه‌ی بعد که میهمان داشتیم واقعا خوشحال می‌شوم اگر بیشتر به من کمک کنی.» تارا گریفیث (Tara GriffiTh)، مشاور ازداواج و خانواده.
* تو دقیقا مثل مادرت رفتار می‌کنی
«… یا مانند برادرت، دوست صمیمی‌ات، عموی معتادت یا هرکس دیگری.» این جمله باعث می‌شود موضوع موردبحث به‌کلی فراموش شود و همچون تیری، شخصیت فرد را نشانه بگیرد. استراتژی که در اینجا استفاده می‌شود، این است: اگر داری در بحث شکست می‌خورری، رقیبت را بکش. بله، ممکن است شما واقعا مانند مادرتان رفتار کنید، اما مسئله واقعا این نیست.» وینیفرد ام ریلی (Winifred M. Reilly)، درمانگر خانواده و ازدواج.
* وقتی که بتونی منطقی به موضوع نگاه کنی بحث رو ادامه می‌دیم
«این جمله واقعا جمله‌ای عقلانی و منطقی نیست. هدف چنین عبارتی این است که به فرد مقابل ضربه‌ی عاطفی وارد کند؛ نه‌اینکه زمانی برای استراحت درخواست کند. زمانی که دعوا بالا می‌گیرد، درنظر گرفتن زمانی برای استراحت (برای مثال ۲۰ دقیقه) برای پایین رفتن سطح آدرنالین و کورتیزول (هورمون استرس) ایده‌ی بسیار خوبی است. به دلایل شیمیایی اشاره کنید: “ما بیش‌ازحد اوج گرفته‌ایم، درمورد خودم مطمئن هستم. احتمالا این حالت به‌خاطر کورتیزول و آدرنالین است! بیا ۲۰ دقیقه استراحت کنیم تا بتوانیم با احترام بیشتر و آن‌طور که شایسته‌ی ماست با هم صحبت کنیم.”» استیون استاسنی (Steven Stosny)، روانشناس.
* دیگه تموم شد! من می‌خوام برم!
«کلماتی که به‌کار می‌برید مهم هستند. از گفتن حرف‌هایی که بعدا باعث پشیمانی‌تان شود، پرهیز کنید. تهدید به رفتن احتمالا بدترین چیزی است که می‌توانید به شریک‌تان بگویید یا انجام دهید؛ به‌ویژه زمانی که واقعا قصد چنین کاری را ندارید. در این شرایط کمی استراحت کنید، قدم بزنید و آرامش خود را به‌دست آورید. جمله‌ی مشابه دیگری که نباید به‌زبان بیاورید این است «من دیگر تو را دوست ندارم و می‌خواهم ترکت کنم.» چنین جملاتی که باعث ازبین‌رفتن اعتماد بین دو طرف می‌شود، به اصل رابطه آسیب می‌زنند و ممکن است هرگز نتوانید آنها را جبران کنید.
«به‌جای اینکه فریاد بزنید، کمی استراحت کنید تا آرام شوید و دوباره تعادل خود را به‌دست آورید. به طرف مقابل قول دهید که در زمان مشخصی باز می‌گردید و بحث را ادامه می‌دهید.» شری میرز (Sheri Meyers)، مشاور خانواده و ازدواج.
* تو فلان و بهمان هستی!
هیچ چیز مانند اسم‌گذاشتن روی افراد یا به‌کار بردن الفاظ نامناسب و نامحترمانه باعث آسیب به یک رابطه نمی‌شود. این نوع توهین‌ها معمولا به‌عنوان روشی برای نشان دادن عصبانیت و انتقال احساس ناخوشایند به طرف مقابل استفاده می‌شوند، اما هرگز باعث نمی‌شود اختلاف میان افراد رفع شود. بلکه ممکن است با ضدحمله‌ی طرف مقابل همراه شوند، به رابطه آسیب بزند و باعث شود علاوه‌بر احساسات منفی که پیش از این داشتید، احساس گناه نیز پیدا کنید. سعی کنید به‌جای اینکه حمله کنید، روی موضوعات مشخص یا اینکه رفتار طرف مقابل چه احساسی به شما می‌دهد، تمرکز کنید.» جینا دلوسا (Gina Delucca)، روانشناس بالینی.
* چرا بی‌دلیل خودت رو عصبانی می‌کنی؟
«این عبارت بیان میکند که فرد عصبانی هیچ دلیلی برای عصبانیتش ندارد. این جمله، خیلی سریع، بنزین بیشتری روی آتش می‌ریزد و باعث می‌شود دعوا شدیدتر شود. ما هنگامی که عصبانی و ناراحت هستیم، دوست داریم به حرف‌مان گوش کنند و درک شویم؛ نه‌اینکه به ما گفته شود رفتارمان خنده‌دار است و بیش‌ازحد حساس شده‌ایم. رفتار مناسب‌تر این است که بپرسیم «چرا به‌خاطر چنین موضوعی این‌قدر ناراحت شده‌ای؟»
* دیگه درباره‌ی این موضوع بحث نکنیم! نمی‌تونی از این موضوع بگذری؟
«هر چیزی که دربردارنده‌ی این پیام باشد که دیدگاه شریک زندگیتان قابل‌دفاع نیست یا واکنشش اشتباه است، برای مثال گفتن «این حرف خنده‌دار است»، «تو دیوانه شده‌ای»، «آرام باش، بیش‌ازحد واکنش نشان می‌دهی» یا «این نه، دوباره به این موضوع رسیدیم» درواقع به طرف مقابل‌تان می‌گوید «مشکل خودِ تویی، من به چیزی که می‌گویی اهمیت نمی‌دهم و علاقه‌ای به گوش دادن، ارتباط برقرار کردن یا ایجاد تغییر ندارم.»
دعوا کردن هر فردی را دچار استرس میکند و کاملا درک‌شدنی است که بخواهید با خاتمه‌دادن به بحث از یک دعوای دیگر پرهیز کنید، اما استفاده‌کردن از این عبارات قطعا آتش دعوا را شعله‌ورتر و آن را بدتر میکند. درعوض از خودتان اشتیاق نشان دهید. به شریک‌تان بگویید «درباره‌ی احساست و اینکه چرا تا این حد ناراحت هستی، بیشتر به من بگو. می‌خواهم متوجه شوم، بیا با هم مشکل را حل کنیم. ما یک تیم هستیم.»
پایگاه خبری ایرانیان موفق